Het kabinet heeft plannen aangekondigd om het huidige systeem van uitkeringen voor langdurig zieken te vereenvoudigen en zich meer te richten op het vinden van passend werk. De afgelopen weken zijn er problemen aan het licht gekomen met betrekking tot te lage WIA-uitkeringen, te hoge uitkeringen of vergeten indexaties, waardoor tienduizenden mensen mogelijk de dupe zijn geworden. Het complexe uitkeringssysteem blijkt gevoelig te zijn voor fouten, en daarom is het noodzakelijk om het te vereenvoudigen.
Recentelijk is er een speciale commissie opgericht, genaamd de Octas-commissie, om te onderzoeken hoe het uitkeringsstelsel verbeterd kan worden. Deze commissie heeft aanbevelingen gedaan om het stelsel meer te richten op re-integratie en het vinden van passend werk voor arbeidsongeschikten. Het kabinet lijkt nu van plan te zijn om de medische keuring pas later in het proces te laten plaatsvinden, zodat arbeidsongeschikten eerst de kans krijgen om weer aan het werk te gaan.
Re-integratie in plaats van WIA-uitkering
Op dit moment moeten langdurig zieke werknemers na twee jaar ziekte een WIA-uitkering aanvragen als ze nog niet in staat zijn om te werken. Een verzekeringsarts van het UWV beoordeelt dan de mate van arbeidsongeschiktheid. De Octas-commissie stelt voor om dit proces te veranderen, waarbij werknemers na twee jaar ziekte in plaats van een WIA-uitkering een re-integratieuitkering zouden ontvangen.
Met een re-integratieuitkering krijgt de langdurig zieke werknemer drie jaar de tijd om samen met een re-integratiebureau passend werk te vinden. Als het niet lukt om werk te vinden vanwege aanhoudende ziekte, kan er na drie jaar alsnog een medische keuring plaatsvinden bij het UWV. Het re-integratietraject kan indien nodig met twee jaar worden verlengd.
Voordelen van re-integratie
Het idee achter dit nieuwe re-integratiestelsel is dat door de medische keuring pas na minstens drie jaar te laten plaatsvinden, een deel van de zieken alweer aan het werk kan zijn en dus niet meer medisch gekeurd hoeft te worden. Dit zou het UWV helpen om de vele WIA-aanvragen sneller te verwerken, gezien het tekort aan keuringsartsen.
Daarnaast wordt gesteld dat dit nieuwe stelsel eerlijker zou zijn, aangezien iedereen recht zou hebben op een re-integratieuitkering, ongeacht het inkomen. Het is de bedoeling dat speciale re-integratiebureaus mensen helpen bij het vinden van passend werk en dat zij werkgevers aanmoedigen om mensen met een re-integratieuitkering aan te nemen.
Zorgen van de vakbond
Ondanks de intenties achter het nieuwe re-integratiestelsel, maakt vakbond FNV zich grote zorgen. Vicevoorzitter Kitty Jong benadrukt dat het systeem weliswaar eenvoudiger wordt, maar dat dit ten koste kan gaan van arbeidsongeschikte werknemers. Zij vreest dat de onrechtvaardigheden in het huidige systeem niet worden aangepakt en dat private re-integratiebureaus vooral gericht zullen zijn op winst maken in plaats van het welzijn van werknemers.
Jong wijst erop dat het risico bestaat dat arbeidsongeschikten hun WIA-uitkering verliezen als wordt geconcludeerd dat ze kunnen werken, wat de kwetsbare positie van deze groep nog meer zou benadrukken. Daarnaast maakt zij zich zorgen over de rol van werkgevers, die volgens haar vaak terughoudend zijn in het aannemen van arbeidsongeschikte werknemers.
Toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft aangegeven dat er nog geen definitieve beslissingen zijn genomen over de exacte invulling van het nieuwe arbeidsongeschiktheidsstelsel. De komende tijd zal het kabinet bekijken hoe het plan verder vorm kan krijgen en welke maatregelen er genomen moeten worden om ervoor te zorgen dat het systeem eerlijk en effectief is voor alle betrokkenen.