Financiële stabiliteit in Nederland verslechterd door geopolitieke spanningen
Het vooruitzicht voor financiële stabiliteit in Nederland is verslechterd als gevolg van escalerende geopolitieke spanningen en aanzienlijke economische onzekerheid als gevolg van het handelsbeleid van de Amerikaanse president Donald Trump. Ondanks deze uitdagingen behoudt Nederland sterke financiële buffers om schokken op te vangen en blijft het in een relatief gunstige positie, volgens rapporten die dinsdag zijn gepresenteerd door De Nederlandsche Bank (DNB), het Centraal Planbureau (CPB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
Klaas Knot, president van DNB, beschreef de huidige onzekerheid als zijnde op een “historisch hoog niveau.” Hij identificeerde cyberbedreigingen, volatiliteit op de aandelenmarkt en groeiende strategische kwetsbaarheden als significante risico’s voor het financiële systeem. Recentelijke marktschommelingen hebben echter geen problemen veroorzaakt voor financiële instellingen of zorgen opgewekt over de werking van financiële markten.
“We zien wereldwijd, terechte zorgen over de impact van aangekondigde importtarieven die de financiële stabiliteit zouden kunnen beïnvloeden,” zei Knot in een commentaar op DNB’s halfjaarlijkse Financiële Stabiliteitsoverzicht (OFS). “In het licht hiervan is Europese en internationale samenwerking meer cruciaal dan ooit. Gelukkig hebben Nederlandse financiële instellingen sterke buffers om een onzekere toekomst het hoofd te bieden.”
Knot sprak ook over de kritiek op internationale kredietbeoordelingsbureaus naar aanleiding van de recente verlaging van de Verenigde Staten door Moody’s. In reactie op opmerkingen van de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent, die het bureau beschuldigde van achterblijven bij de gebeurtenissen, verdedigde Knot de voorspellende aard van beoordelingen en herinnerde aan soortgelijke politieke reacties in Nederland toen zijn eigen triple-A-status meer dan een decennium geleden tijdelijk verloren ging. “Het is altijd ‘niet de boodschapper neerschieten’, denk ik,” zei hij. “Destijds waren er ook enkele kritische opmerkingen in de Nederlandse politiek over beoordelingsbureaus.”
Moody’s heeft onlangs de kredietwaardigheid van de VS verlaagd van Aaa naar Aa1, vanwege zorgen over het federale tekort, dat kan verslechteren door de voorgestelde belastingverlagingen van Trump. Knot merkte op dat de verlaging was gebaseerd op projecties van het Amerikaanse Congressional Budget Office en benadrukte dat de koers van het Amerikaanse begrotingsbeleid door het bureau als “onhoudbaar” werd beschouwd.
Naast handels- en begrotingszorgen is DNB naar verluidt steeds meer bezorgd over de afhankelijkheid van Nederland van niet-Europese bedrijven voor vitale digitale infrastructuur. Knot waarschuwde dat meer dan 60 procent van de Europese betalingsmarkt wordt afgehandeld door slechts twee Amerikaanse bedrijven. “Je begint je af te vragen: is dat echt een gezonde afhankelijkheid?” zei hij tijdens een persconferentie. “Zouden we niet moeten overwegen om een Europees alternatief te ontwikkelen?”
Dezelfde zorgen gelden voor cloudservices. Nederlandse banken, overheidsinstanties en bedrijven – inclusief DNB zelf – zijn sterk afhankelijk van Amerikaanse techreuzen Amazon, Google en Microsoft. Knot waarschuwde dat een dergelijke afhankelijkheid een strategisch risico zou kunnen vormen gezien de groeiende geopolitieke spanningen. “Je wilt geen onnodige paniek veroorzaken, maar we worden nu gedwongen om na te denken over zaken die we de afgelopen 80 jaar niet hebben hoeven overwegen,” zei hij.
Directeur Pieter Hasekamp van het CPB en voorzitter Laura van Geest van de AFM benadrukten ook het belang van Europese samenwerking. Van Geest zei: “Samenwerken in toezicht is niet langer vanzelfsprekend.”
Naar verluidt zijn Nederlandse banken goed gepositioneerd om de gevolgen van een escalerende handelsoorlog te weerstaan. Nederland profiteert van een relatief lage nationale schuld, een relatief laag aantal faillissementen en dalende niveaus van huishoudschulden.
