Een meerderheid in de Tweede Kamer eist de snelle implementatie van een lobbyregister dat zou vereisen dat overheidsfunctionarissen ontmoetingen met belangengroepen bekendmaken voordat beleidsbeslissingen worden genomen. Ondanks sterke steun van wetgevers, heeft minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark zich verzet tegen de maatregel, en noemde het “buiten proportie.”
Tijdens een parlementair debat uitten bijna alle aanwezige partijen steun voor het register, waarbij de noodzaak van verhoogde transparantie werd benadrukt. Het voorstel omvat verplichte publicatie van vergaderingsverslagen voor ministers, staatssecretarissen en hoge ambtenaren.
Uitermark, lid van de Nieuw Sociaal Contract (NSC) partij, heeft betoogd dat bestaande tools voldoende integriteit waarborgen in het beleidsvormingsproces. “Ik zie het lobbyregister niet als een evenredige maatregel,” verklaarde zij.
Echter, wetgevers van meerdere partijen hebben haar standpunt in twijfel getrokken. Socialistische Partij (SP) wetgever Michiel van Nispen bekritiseerde haar redenering en vroeg: “Buiten proportie voor wie? Voor grote bedrijven?”
Onder de aanwezige partijen was alleen de VVD tegen het register. VVD wetgever Martijn Buijsse benadrukte dat ethisch bestuur een persoonlijke verantwoordelijkheid is. “Als een ambtenaar af en toe moet aftreden vanwege een schandaal, is dat een gezond mechanisme,” zei hij. Hoewel de VVD tegen het register is, steunt de partij het openbaar maken van de agenda’s van ambtenaren.
Veel wetgevers drongen er bij Uitermark op aan om wetgeving voor het register op te stellen. Laurens Dassen van Volt waarschuwde dat als zij weigerde, hij zelf een motie zou indienen. Soortgelijke moties hebben eerder brede parlementaire steun gekregen. Het voorstel wordt gesteund door NSC, GroenLinks-PvdA, SP en D66. PVV wetgever Marco Deen heeft niet gereageerd op het specifieke voorstel, maar bevestigde zijn steun voor een lobbyregister in principe.
Ondanks haar reserves erkende Uitermark de urgentie van de wetgevers. Ze stemde ermee in om te onderzoeken hoe een lobbyregister in Nederland zou kunnen worden gestructureerd, waarbij ze verwees naar lopende inspanningen van de Europese Unie om de transparantie te verbeteren.
“De EU werkt aan transparantieregels die mogelijk vóór de zomer worden afgerond. Het creëren van een nationale richtlijn op dit moment kan leiden tot overbodig werk,” legde ze uit. Ze voegde eraan toe dat de regering al bezig is met het vergroten van de transparantie van de agenda’s van ambtenaren. “Op dit moment kan ik niet meer doen,” concludeerde ze.
Dassen verwierp haar reactie als “een zwakke toezegging”, waarbij hij opmerkte dat de EU al in 2017 lobbyregisters had voorgeschreven. “Al deze verzekeringen hadden al lang geleden moeten worden gedaan,” aldus Dassen.
