VN jaarvergadering: Conflicten en interne worstelingen
VN-secretaris-generaal Guterres heeft bij zijn toespraak voor de Algemene Vergadering gewaarschuwd voor de toenemende straffeloosheid, ongelijkheid en onzekerheid in de wereld. Hij benadrukte dat deze factoren leiden tot een situatie die onhoudbaar is en verwees daarbij naar de oorlogen in Oekraïne, de Gazastrook en Sudan. De jaarlijkse Algemene Vergadering van de Verenigde Naties vindt plaats in New York te midden van een groeiende lijst van crises en conflicten wereldwijd.
De VN staat voor de uitdaging om al deze conflicten op te lossen binnen zijn huidige structuur, wat tot de vraag leidt of de VN zichzelf opnieuw moet uitvinden voor de toekomst. VN-baas Guterres pleit voor een VN 2.0 die inclusiever en effectiever moet zijn en niet langer gebaseerd moet zijn op de wereldorde aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het is essentieel dat de Verenigde Naties de huidige machtsverhoudingen beter weerspiegelen, bijvoorbeeld door meer zeggenschap te geven aan grootmachten zoals India en door zetels voor Afrika te creëren in de Veiligheidsraad.
De Veiligheidsraad van de VN, bestaande uit de vijf permanente leden China, Rusland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, heeft het vermogen om met hun vetorecht voorstellen van de meerderheid te blokkeren. Rusland en de VS maken hier regelmatig gebruik van bij resoluties over conflictsituaties zoals in Oekraïne en de Gazastrook. De recente ‘Top voor de Toekomst’ heeft geleid tot een ‘Pact voor de Toekomst’ dat een nieuwe blauwdruk moet vormen voor effectievere samenwerking bij mondiale vraagstukken zoals klimaatverandering en conflicten.
Er is een groeiend momentum voor hervormingen binnen de VN-Veiligheidsraad, waarbij zelfs de regering-Biden zich uitspreekt voor uitbreiding van de raad met permanente zetels voor Afrikaanse landen. Dit signaleert een mogelijke verandering in de langdurige houding van de permanente leden ten opzichte van hervorming. De onzekerheid rondom de Amerikaanse verkiezingen drukt echter zwaar op de Algemene Vergadering, met name vanwege de potentiële impact van een eventuele herverkiezing van Donald Trump op de VN en internationale samenwerking.
De terugtrekking van de VS onder Trump uit VN-afspraken en organisaties zoals het Klimaatakkoord van Parijs en de Wereldgezondheidsorganisatie heeft wereldwijd gevolgen gehad. Biden heeft de financiering deels hersteld, maar de mogelijke herverkiezing van Trump kan opnieuw zorgen voor financiële beperkingen binnen de VN. De rol van de VN in relatie tot Israël blijft een gevoelig onderwerp, vooral onder Republikeinen die pleiten voor verdere bezuinigingen.
De Verenigde Staten dragen momenteel 22 procent van het VN-budget bij, en een drastische verlaging van deze bijdrage kan wereldwijd grote gevolgen hebben voor humanitaire hulp en de bestrijding van ziektes. De mogelijke opvolging van Kamala Harris in het Witte Huis zorgt voor minder nervositeit, aangezien wordt verwacht dat zij het buitenlandbeleid van Biden zal voortzetten. Echter, de onzekerheid rondom de verkiezingen blijft een bron van zorg en aandacht voor de VN en haar lidstaten.
De VN ervaart een cruciaal moment van interne worstelingen en conflicten, waarbij de noodzaak voor hervorming en vernieuwing steeds urgenter wordt. Het is van essentieel belang dat de VN zichzelf heruitvindt en zich aanpast aan de hedendaagse mondiale uitdagingen om effectief te blijven opereren als hoeder van internationale vrede en veiligheid.