In het derde kwartaal van dit jaar zijn er bijna 25% minder mensen in Nederland die voor het eerst asiel aanvragen dan vorig jaar. Dit blijkt uit gegevens van het CBS en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Over heel 2023 waren er in totaal 48.500 eerste asielverzoeken. Als deze trend zich voortzet, zal dit aantal in 2024 nog verder dalen. Dit is lager dan de voorspellingen van de regering, die tussen de 49.800 en 78.500 asielzoekers verwachtten.
Deze daling past in een bredere trend in Europa. Tot nu toe dit jaar zijn er ongeveer 154.000 mensen de Middellandse Zee overgestoken, terwijl dit aantal in heel 2023 bijna 293.000 was. Er zijn verschillende factoren die hierbij een rol spelen, waaronder overeenkomsten over ‘opvang in de regio’ zoals de Tunesiëdeal.
Het is niet helemaal duidelijk waarom het aantal asielzoekers in Nederland afneemt. Mogelijk speelt het strenge asielbeleid dat de regering heeft aangekondigd een rol, maar er zijn geen grote afwijkingen te zien in omringende landen zoals België, Duitsland en Frankrijk. Het Verwey-Jonker Instituut heeft eerder geconcludeerd dat het Nederlandse asielbeleid maar een kleine rol speelt bij de keuze van asielzoekers voor een bestemming.
Veiligheid is de belangrijkste reden voor asielzoekers om hun land te ontvluchten en hun keuze voor een bestemming hangt af van netwerken, infrastructuur en financiële middelen. Asielzoekers hebben vaak beperkte keuzemogelijkheden bij het aanvragen van asiel. In het derde kwartaal van 2024 zijn er ook 2650 ‘nareizigers’ naar Nederland gekomen, die familie volgen die al in Nederland woont.
De meerderheid van de nareizende familieleden kwam uit Syrië, gevolgd door Turken en Eritreeërs. Het kabinet overweegt om de asielaanvragen uit Syrië te ontmoedigen door bepaalde delen van het land veilig te verklaren, maar er zijn nog veel complicaties die hierbij komen kijken.