Angst en Depressiegevoelens: Oorzaken en prevalentie onder Nederlanders
Bijna de helft van de Nederlandse bevolking, vanaf 12 jaar en ouder, heeft in het afgelopen jaar te maken gehad met gevoelens van angst en depressie. Volgens nieuwe cijfers uit de Gezondheidsenquête van het Centraal Bureau voor Statistiek en het Trimbos-instituut, bedroeg het percentage mensen met deze klachten 42 procent. Maar wat zijn eigenlijk de mogelijke verklaringen voor deze prevalentie van angst- en depressiegevoelens?
Daling ten opzichte van 2022, maar nog steeds hoger dan voor corona
Hoewel het percentage mensen met angst- en depressiegevoelens in 2021 en 2022 op 44 procent lag, is er sprake van een lichte daling tot 42 procent in het afgelopen jaar. Desondanks blijft dit hoger dan de jaren voor de coronapandemie. Het CBS merkt op dat de verslechtering van de psychische gezondheid in die jaren waarschijnlijk verband hield met de coronamaatregelen.
Jongvolwassenen het meest getroffen
Vooral jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar lijken het meest te lijden onder angst- en depressiegevoelens, met maar liefst 53 procent die aangeeft hier last van te hebben. Senioren vertonen sinds 2014 nauwelijks verschil in deze gevoelens, terwijl de stijgingen voornamelijk plaatsvinden in de leeftijdsgroep van 18 tot 40 jaar.
Verschillen tussen mannen en vrouwen
Uit de cijfers blijkt dat vrouwen vaker te maken hebben met angst- en depressiegevoelens dan mannen. In het afgelopen jaar had 48 procent van de vrouwen te maken met deze klachten, terwijl dit percentage bij mannen op 37 procent lag. Vooral vrouwen tussen 18 en 25 jaar lijken het meest vatbaar te zijn, met maar liefst 66 procent die aangeeft dergelijke klachten te ervaren. Hoewel ook in oudere leeftijdsgroepen angst en depressie meer voorkomen bij vrouwen dan bij mannen, zijn de verschillen minder uitgesproken dan onder jongeren.
Mogelijke verklaringen voor angst- en depressiegevoelens bij jongeren
Waarom lijken angst- en depressiegevoelens vooral jonge mensen te treffen? Manon Hillegers, hoogleraar en afdelingshoofd kinder- en jeugdpsychiatrie in het Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis, wijst op de sociale druk die jongeren hebben ervaren tijdens de coronapandemie. Met name meisjes hadden te lijden onder de beperkte sociale interactie als gevolg van schoolsluitingen tijdens de lockdown. Het is positief dat er tegenwoordig meer aandacht is voor gevoelens, maar Hillegers benadrukt dat er ook nadelen zijn, zoals lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg voor jongeren met milde klachten. Preventie en lichtere vormen van hulp zouden hierbij een rol kunnen spelen.
Stress om te presteren als belangrijke factor
Gonneke Stevens, hoogleraar Jongerenwelzijn aan de Universiteit Utrecht, wijst op de druk die jongeren ervaren om te presteren als een belangrijke factor voor angst- en paniekaanvallen. In vergelijking met 2001 is de druk door schoolwerk die jongeren ervaren zelfs verdrievoudigd, wat sterk samenhangt met mentale problemen. Ook studenten in het hoger onderwijs voelen veel druk om te presteren. Stevens benadrukt dat meisjes zich mogelijk minder gesteund voelen door vrienden, klasgenoten en ouders, wat kan bijdragen aan de hogere prevalentie van angst- en depressiegevoelens bij vrouwen.
De impact van schulden op jongeren
Niet alleen mentale druk speelt een rol bij de prevalentie van angst- en depressiegevoelens onder jongeren, maar ook financiële stress kan een belangrijke factor zijn. Uit recent onderzoek blijkt dat de helft van de jongeren in Nederland te maken heeft met schulden, waarover ze vaak niet durven te praten. Deze combinatie van financiële en mentale stress kan een negatieve invloed hebben op de geestelijke gezondheid van jongeren.
Kritiek op Dick Schoof na mediaoptreden
Na een ongemakkelijk mediaoptreden van Dick Schoof, de directeur van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), is er kritiek geuit op zijn communicatiestijl. Critici noemen zijn optreden ‘stoethaspelen’, wat aangeeft dat er behoefte is aan duidelijke en effectieve communicatie in tijden van crisis.
Conclusie
De prevalentie van angst- en depressiegevoelens onder Nederlanders, met name jongeren en vrouwen, blijft een zorgwekkend fenomeen. De impact van factoren zoals sociale druk, financiële stress en gebrek aan steun op de geestelijke gezondheid van individuen is aanzienlijk. Het is van essentieel belang dat er meer aandacht komt voor preventie, lichtere vormen van hulp en het doorbreken van taboes rondom mentale gezondheid, om zo de psychische welzijn van de bevolking te verbeteren.